40 jaar sinds vliegramp

Op 10 april 1973, precies 40 jaar geleden, had een vliegramp in het Zwitserse Basel ook gevolgen voor het toenmalige Townsend Thoresen Car Ferries in Zeebrugge. Het moederbedrijf van de rederij, European Ferries, was namelijk pas eigenaar geworden van Invicta International Airways, de luchtvaartmaatschappij waarvan de Vickers 952 Vanguard verongelukte. Het ramptoestel was dinsdagmorgen 10 april 1973 om 8.15u van de Lulsgate Luchthaven bij Bristol vetrokken. Aan boord van Vlucht Oscar Papa 435 bevonden zich 145 Britten, waaronder 6 leden van de bemanning. Toen het vliegtuig om 9.49u toelating tot landen vroeg aan de verkeerstoren van Basel Mülhausen hing dichte mist over het hele gebied. Het sneeuwde daarbij nog. Het zicht was derhalve zeer slecht, zodat een landing op instrumenten nodig werd. Radarbegeleiding was er niet gezien het vliegveld toen slechts over een proefinstallatie beschikte. Even later, om 10.14u, vloog het toestel op 620m hoogte tegen een heuvelrug aan. Hoe dat precies kon gebeuren zou echter pas jaren later blijken. De informatie die in dat verband op het internet te vinden is klopt alvast niet, gezien de sites zich allemaal baseren op eerdere verslaggeving. Toen werd gedacht dat er iets mis was met de apparatuur aan boord. Niet dus. De staart van het toestel was afgebroken en hing omgekeerd tussen afgeknakte jonge bomen. De 37 overlevenden hingen ondersteboven in hun veiligheidsgordels in dat staartstuk. Bij de luchtramp vielen 108 doden. Vanuit Zeebrugge, Londen en Dover werden toen personeelsleden naar Zwitserland gestuurd om te helpen bij het afhandelen van de gevolgen van de luchtramp. A.J. Beirens herinnert het zich nog levendig. “Toen wij op de plaats van het onheil arriveerden was bloed in de sneeuw een verschrikkelijk zicht. Toen bleek ook dat men bij Invicta niet helemaal zeker was van het aantal passagiers aan boord. Het ging namelijk om een chartervlucht die eerder al een week was uitgesteld. Sommige mensen hadden hun tickets doorverkocht. Dus de mensen die de tickets hadden gekocht waren in veel gevallen niet de passagiers die aan boord van de Vanguard zaten. Het was een vlucht naar de Basler Messe. In het "Unfalluntersuchungs”-kantoor bestond mijn taak er onder meer in om telefoons te beantwoorden. Het was namelijk erg opvallend dat zelfs de meeste Zwitserse dokters in de diverse ziekenhuizen destijds geen Engels kenden, en niemand van mijn bedrijfscollega’s sprak Duits. Onder andere was in het kader van de identificatie van slachtoffers coördinatie nodig tussen het mortuarium en tandartsen in Engeland.” Het is pas jaren later dat een verder onderzoek heeft aangetoond waarom Vlucht Oscar Papa tegen een heuvelrug is verongelukt. Bij het aanvliegen van de luchthaven in een sneeuwstorm kreeg de ILS apparatuur aan boord een vals signaal. Dat deed zich voor als een baken waarop de landing moest worden ingezet. Het signaal, op dezelfde frequentie van het baken, was gelekt uit de slecht afgeschermde communicatiekabel die boven de pylonen van de Franse Elektriciteitsmaatschappij de verbinding tussen de diverse substations onderhoudt. Het onderzoek werd vervolgens onderwerp van een ITV documentaire over het ongeval. Vlakbij de plaats van de ramp werd in Herrenmatt ook een gedenkteken opgericht ter nagedachtenis van de 108 slachtoffers.